Tegernsee - Bad Wiessee

Tegernsee - Bad Wiessee

Friday 13 November 2015

Geleerd van Max Euwe

Rainer Krüger – Michiel Harmsen
Bad Wiessee 2015, ronde 9

Achteraf vertelde Rainer dat hij de vorige ronde onnodig had verloren. Hij had mat in drie kunnen geven maar een fout gemaakt waarna hij zelf prompt mat werd gezet. Hij was deze ronde op zich wel tot een snelle remise bereid – dan kon hij nog bijtijds naar huis rijden. Ik vermoed dat hij tegen een speler van mijn nivo eigenlijk toch ook wel de nare smaak van de vorige ronde wilde wegspoelen want hij heeft nooit remise aangeboden.
1.d4 d5 2.Pf3 Pf6 3.g3
Ik had mijn tegenstander kort geplugd en gezien dat hij deze zet in vele varianten graag speelt. Ik speel met wit ook graag g3, maar pas nadat zwart e6 heeft gespeeld. Nu komt de zwarts witte loper er nog uit en krijgt zwart daardoor gemakkelijk gelijk spel.
3. .. c6 4.c4 Lf5 5.cxd5 cxd5 6.Pc3 e6
Hier zag ik opeens de voormalige barvrouw Yvonne lopen op het hoofdpad tussen de schakers. Ze was samen met een man die wat onwennig rond keek naar al die schakers. Ik liep snel even van mijn bord weg om haar nog even de hand te schudden. Ze was er inderdaad met haar man met wie ze deze zomer is getrouwd en had nog steeds haar mooie lach. Ze zei dat ze nu ze getrouwd is ook meer waarde hecht aan een privéleven en daarom is gestopt als barvrouw in de Stube. Zo midden tussen de schakers kon ik niet lang praten, dus het bleef bij een kort babbeltje.
7.Pe5?!
Dit is de eerste onnauwkeurige zet van wit. Hij zoekt hier te vroeg activiteit. Het is onlogisch dit te doen voordat Lg2 is gespeeld.
7. .. Pfd7 8.Da4 f6
Tegen Dhr. Urban was deze zet in een vergelijkbare stelling een blunder (zie "Maximale score") maar nu is hij sterk.
9.Pxd7 Dxd7 10.Dxd7+ Kxd7!
Dit is veel beter dan 10. .. Pxd7 waar het paard niets aanvalt en alleen verder kan naar b6. Zwart geeft wel de rokade op, maar dat is hier minder erg.
11.f3 Lb4 12.Lg2?!
Wit zoekt activiteit terwijl de stelling eigenlijk vraagt om consoliderende zetjes zoals e3. Dan staat wit passief maar solide. Maar dat paste niet bij de mindset van de witspeler.
12. .. Pc6 13.Le3?!
Weer activiteit in plaats van 13.e3. Zwart dreigt in het vervolg met Pa5-c4-b2 een pion te winnen. Wit lost dat op door zijn pionnenstructuur te verminken.
13. .. Tac8 14.a3 Lxc3+ 15.bxc3 Pa5 16.Ld2 Lc2 17.e4 Lb3?!
17. .. Ld3 was veel beter.
18.Lf1?!
Hier gaat wit wel in de consoliderende modus terwijl er wel wat actievers mogelijk was.
18. .. Lc4 19.Lxc4 Pxc4
Het eindspel is erg goed voor zwart. De witte loper is zwak omdat hij tegen zijn eigen vastgelegde pionnen op c3 en d4 aankijkt. Bovendien heeft wit zwakke pionnen op c3 en a3. Dit voordeel is structureel en dus langdurig. Bovendien heeft zwart al een iets actievere koning en toren. Ik had dus wel zin om deze partij tot het einde uit te melken. De remise is al bijna binnen en het volle punt lonkt.
20.Ke2 f5 21.exf5 exf5 22.Lf4 The8+ 23.Kd3 Tc6?!
Beter was 23. .. Pb2+ 24.Kd2 Tc6 25.Tab1 Tb6 26.Le5 Tee6 27.Kc2 (27.Lxg7 Pc4+ 28.Kc1 Pxa3) 27...Pc4 en zwart heeft het gevecht om de b-lijn gewonnen door deze tijdelijk te plomberen op b2. Nu wit de e-lijn heeft geplombeerd met Le5 gaat het om de b-lijn! Ruil van alle torens leidt tot een gewonnen eindspel voor zwart.
24.Tab1 Tb6 25.Txb6 Pxb6 26.Le5 g6?! 27.Tb1 Kc6 28.Tb4?!
Nu wint zwart een pion. De activiteit van de loper op e5 is slechts schijn. Hij was nu nodig geweest op c1 om pion a3 te dekken. De witte stelling was weliswaar al moeilijk maar toch waren er betere verdedigingen mogelijk zoals 28.Lf4.
28. .. a5 29.Tb3 Pc4 30.a4 Pxe5+ 31.dxe5 Txe5 32.Tb1 Te8
Ik had hier weer een heerlijk slap plan: tempozetjes met de toren doen op de e-lijn totdat ofwel de toren de b-lijn verlaat en zwart b5 kan spelen ofwel hij met zijn toren of koning zet zodat ik kan binnenvallen op de e-lijn.
33.h4 b6 34.h5 g5 35.c4?
Dit is capitulatie. Wit wil geen 35.h6 g4 (die moest ik dan wel nog even vinden!) afwachten en hoopt zoveel mogelijk pionnen te ruilen en een remise toreneindspel te bereiken. Het kost echter wel een tweede pion. Vanaf nu speel ik weliswaar niet altijd de optimale zet maar geef de winst ook niet meer uit handen.
35. .. dxc4+ 36.Kxc4 Te3 37.Tb5 Txf3 38.Te5 Txg3 39.Te6+ Kb7 40.Te7+ Ka6 41.Txh7 Tg4+ 42.Kb3 Tb4+ 43.Ka3 Th4 44.h6 Th3+ 45.Kb2 g4 46.Kc2 g3 47.Kd2 g2 48.Tg7 Txh6 49.Txg2 Th4
Wit gaf teleurgesteld op.
0-1

Eigenlijk heb ik hier helemaal geen spectaculaire zetten gedaan, maar alleen maar degelijke zetjes. De k-factor is dan ook laag. Mijn tegenstander heeft zich daarentegen volledig in de strijd geworpen en daarmee zijn schepen achter zich verbrand. Hij heeft zichzelf opgeblazen. Het lijkt een beetje op de matchstrategie van Euwe tegen Aljechin voor de match om het wereldkampioenschap in 1935. Die won Euwe mede omdat hij degelijke openingen speelde met wit en Aljechin ten onrechte gelijk staande stellingen wilde forceren tot winst.
Na de partij heb ik nog even gekeken bij Jan. Die was net bezig de vis op het droge te brengen na een zinderende partij (zie "Chaos zonder theorie"). Olav had de laatste ronde een snelle remise gespeeld en was nog een keer gaan golfen. Ru, Jan en ik hebben ’s middags nog even een gebakje gegeten bij Schwaiger en langs het meer gelopen. Daar hebben we weer even gespeeld met ons favoriete kinderspeelgoed – een spiraalvormige hand-water-pomp – en gework-out op de aanwezige trimtoestellen.
Onderweg kwamen we Klaus Jürgens nog tegen – die Duitser met wie we hebben gewandeld en die zo'n ontzettend lieve lach heeft. Hij was er met zijn vrouw die hem net kwam ophalen. Vanwege het mooie weer liepen ze nog even langs het meer.

We liepen daarna snel naar de Siegerehrung (prijsuitreiking) want er was al Freibier (gratis bier) vanaf 17.00 uur. Het is altijd een gezellige boel met een hoempapa-bandje in klederdracht erbij. Ook Ute, de gastvrouw van ons hotel Bellevue was er dit jaar bij en kwam aan onze tafel zitten. Dit jaar waren er minder lange speeches, en daardoor bleef het aantal keren applaudiseren beperkt tot 67 keer. Dat viel een beetje tegen ten opzichte van vorig jaar, terwijl er eigenlijk nog een valse klap bij zat voor iemand die niet kwam opdagen. Aan ons heeft het in ieder geval niet gelegen. Wij klapten er op los. Opmerkelijk was dat grootmeester Khenkin een aantal keren werd bekritiseerd voor zijn remise in 6 zetten in de laatste ronde. Hij verzekerde zich daarmee van de 3e plaats en het daarbij behorende prijzengeld. Het gebeurt vaak bij dit toernooi dat de grootmeesters de laatste ronde snelle remises spelen om prijzengeld zeker te stellen. Dat komt ook door de verdeling van het prijzengeld over zoveel grootmeesters: de 1e twintig plaatsen krijgen geld dat steeds langzaam oploopt. Dit jaar heeft de Poolse grootmeester Piorun het toernooi gewonnen met 8 uit 9. Ook werd aangekondigd dat het 20e OIBM een bizonder toernooi zal worden en dat het dan voor de laatste keer in de Wanderhalle zal worden gespeeld. Dat is omdat dit gebouw is verkocht aan een projectontwikkelaar die er een andere bestemming voor heeft. Het is nog onduidelijk waar het 21e OIBM zal zijn, maar dat ging zeker door, is ons verzekerd. Oef. Het zou toch zonde zijn als zo'n goed georganiseerd toernooi niet door zou gaan? Nou ja, niet alles is goed georganiseerd. Als je vraagt om je doctorstitel op je naambordje te vermelden, wat in Duitsland vreemd genoeg heel gebruikelijk is, dan schrijven ze dat met pen erbij. Dat ziet er toch niet uit? Alsof je het zelf erbij hebt geschreven.
Gelukkig zijn we er nu achter hoe je het moet aanpakken. Als je je titel opgeeft bij de FIDE komt het vanzelf goed bij het OIBM. Voor wie het wil.

Na de Siegerehrung hebben we nog samen met Olav en Peter Schönberger in de Stube gegeten. Deze dag is ook de dag van het grote afscheid nemen. Dat begint al bij het ontbijt waar we afscheid namen van Jo, die een bye had. Het gaat door in de speelzaal na afloop van de partij en bij de Siegerehrung, dan bij het eten en houdt pas de volgende (maandag)ochtend op, bij het ontbijt, als we zelf vertrekken. Zondagavond was het vrij rustig in de Stube. Jan was vroeg naar bed en Olav, Peter, Ru en ik bleven over. We hadden het nog over de mogelijkheid volgend jaar een Hollandse avond te organiseren in de Stube. Ute had daar wel oren naar. Ook kwam 'der Wirt' Eberhard deze avond weer terug van een beurs. We werden nogmaals getracteerd op een Schnapps, een herinnering aan het EK2016 zonder Nederland en hadden nog even de tijd om met Eberhard en Ute te praten.
Maandag reden we weer naar huis. Olav alleen, en Jan, Ru en ik samen. Dat kwam voort uit traditie maar voelt toch een beetje oneerlijk. Gelukkig kwamen we Olav onderweg toevallig nog tegen en zijn halverwege samen gaan lunchen.

Nu is het nog 355 dagen wachten …

Monday 9 November 2015

Chaos zonder theorie

Laat ik mijn zevende ronde maar overslaan (een vervelende nul) en ook de achtste maar (een vervelend halfje), en gelijk de laatste ronde, zondagmorgen vroeg, aanvatten. Normale mensen slapen dan uit, of wandelen, gaan ter kerke, luisteren naar vroege vogels, maar wij moesten al aan de bak. In mijn geval was het nog erger: er zat een jongen van veertien met een stevige rating en een boel talent tegenover me. Zou ik dit jaar dan toch voor het eerst van een schakertje van deze eeuw verliezen?

Jan Krans – Josef Sebastian Ott
Bad Wiessee 2015, ronde 9
stelling na 17.c3
Het gaat goed met wit (met mij dus). De computer valt het niet zo op, maar wit heeft geen zwaktes, alle ruimte, een mooie pionnenketen, en uitzichten op een krachtige koningsaanval. Maar dan moet je die laatste wel gaan uitvoeren, met f5 en h5 en allerlei lekkers. Ik speelde het vervolg veel te halfslachtig, en pas toen ik er voor moest offeren ging ik echt op de zwarte koning af. Dat gebeurde 16 zetten later: stelling na 33. .. Pa5
33.f5!?
Zo dus. Achteraf dacht ik dat ik f5 had moeten voorbereiden met Kg1, om van de diagonaal van de zwarte dame af te gaan, maar de genadeloze computer geeft me ongelijk. Maar ja: alles wat er vanaf nu op het bord komt is voor rekenaars van vlees en bloed toch veel te ingewikkeld. Het gaat allemaal om inventiviteit, energie, en een beetje geluk. Anders gezegd: wie voelt zich in de chaos het beste thuis?
33. .. exf5 34.Pxf5 gxf5 35.Lxf5 Het zal duidelijk zijn wat wit wil: Dh5.
35. .. Pxe5
Maar zwart offert gelijk tegen, zonder zelfs meer dan een minuutje na te denken, en het is ook het beste. 35. .. Lxe5 kon ook.
36.dxe5 Dxe5+
Waar moet de koning nu heen?
37.Kg1
Beter was 37.Kh3, om gewoon 38.Dh5 te dreigen, en op 38. .. Dxe3+ ligt dan 38. .. Tf3 klaar. De computervariant is 37.Kh3 Dxc3 38.Dh5 h6 39.Tf3 d4 40.Tg3 met voordeel voor wit. Ik geloof het graag.
37. .. Dxc3
Na 5 minuten nadenken. Zwart begon in te zien dat hij in een moeilijk parket zat.
38.Tf2
Om 39.Dh5 te kunnen spelen zonder dat 39. .. Dxe3 schaak is.
38. .. d4
Na 17 minuten nadenken, zodat er nog maar één minuutje over was voor de volgende twee zetten.
39.Dh5 h6 40.Lf4
40. .. Te8
Fout, maar hoe moeilijk was dat te zien, en zeker met nog maar een minuutje tijd. Na 40. .. d3 41.gxh6 kan 41. .. Ld4 en om een of andere reden loopt zwart niet mat.
41.gxh6 d3
Te laat …
42.Lh7+
… maar niet zo! Ik wilde heel slim 42.hxg7 Dxg7+ voorkomen, maar die directe stukwinst is gewoon voldoende, als ik de computer volg.
42. .. Kxh7
Zwarts talent blijkt uit het feit dat hij het loperoffer op zet 38 al had zien aankomen. Dat er nog ruimte voor verdere ontplooiing is laat 42. .. Kh8! zien, wat toch weer tot 43.hxg7 Dxg7+ leidt. We waren beiden verblind door het aftrekschaak 44.Lg6 en hadden kennelijk de loper op f4 even weggedacht, zodat 45.Txf7 zou beslissen.
43.hxg7+
Nu heeft wit zijn zin, en is het eigenlijk uit. Zoals zal blijken zie ik toch nog kans de ene helft van de toegestroomde toeschouwers nieuwe hoop te geven, en de andere helft in vertwijfeling te brengen.
43. .. Kxg7 44.Lh6+
Goed genoeg, maar 44.Le5+ was nog harder.
44. .. Kg8 45.Dxf7+ Kh8 46.Dxe8+ Kh7 47.Lg5
Ik zag na alle spanning het mat niet, en deed de voor mijn gevoel veiligste zet.
47. .. Da1+
48.Tf1
Van alle goden tijdelijk verlaten: waarom niet gewoon 48.Pf1?
48. .. Dd4+ 49.Kh2
Wel goed gerekend, maar 49.Tf2 en op 49. .. Da1+ alsnog 50.Pf1 had mijn hartslag wat lager gehouden. Die was flink omhooggegaan toen ik 49.Le3?? Dg4+ 50.Kf2 Dxh4+ 51.Kg1 Dg3 mat had gespot.
49. .. Dd6+ 50.Kh3
De veilige haven: zwart heeft geen nuttige schaakjes meer.
50. .. Dd5
Achteraf vertelde Michiel dat hij als toeschouwer hier even een blik wisselde met de jonge zwartspeler. Hij zag zelfs een glimlach verschijnen, die zoveel zeggen wilde als: heeft het publiek niet genoten? Was het geen spannend gevecht? En ook wel: de volgende keer win ik.
51.Tf7+
Misschien, maar nu nog niet. Het is spoedig mat.
51. .. Kg6 52.Dg8+ 1-0

Sunday 8 November 2015

Wandelen en schaken

Ruurdtje is er sinds woensdag ook weer. Ik heb mijn best gedaan alle klusjes voor mijn (vrijwilligers)werk af te hebben voor woensdag, zodat we de tijd hadden om te wandelen. Het weer is hier de hele week prachtig, met gemiddeld 20 graden in de zon. Donderdag hebben we de eerste grote wandeling gedaan. We hadden afgesproken met Jo Steinschuld en Klaus Juergens met de bus mee te gaan naar Schliersee om vanaf daar over een heuvelrug terug te lopen naar Tegernsee, en vanaf daar met de boot weer terug naar Bad Wiessee. De start was niet goed. Ru en ik misten de bus. Ik zag hem nog wegrijden. Gelukkig was Olav zo vriendelijk om gehaast te vertrekken naar het golfen en ons een slinger naar Gmund Hauptbahnhof te geven, waar Jo en Klaus moesten overstappen. Dat ging precies goed: we konden weer bij ze aansluiten. De wandeling was mooi en het was ook leuk om eens met Jo en Klaus te kunnen praten tijdens het lopen. Jo had de route helemaal gepland en was van plan geweest om nog een ommetje over een topje te maken. Hij kreeg alleen wat last van weigerende medereisgenoten. We hebben dus de korte route naar Tegernsee genomen. Daar hadden we nog mooi een uur de tijd om bij de BrauStuberl te lunchen. Dat is een prachtplek aan het water waar we al eerder over hebben geblogd. Ze verkopen er mooie Beierse gerechten met even zo mooie namen voor weinig geld. Ik had een Zwetschen datschi - een soort gebak - met een Radler: dat is bier met frisdrank. Ru had Sülze: een bord met gelatine van bouillon met daarin allerlei stukjes vlees, ei en wat groente. Klaus had een grote Haxe: een varkenspoot met nog een bot eraan. Jo had een stuk Leberkäse. Dat is volgens mij een gebakken leverkaas. Bij het nemen van mijn laatste slok Radler voelde ik opeens iets in mijn mond. In tegenstelling tot Agnes Blannbekin (zie Praeputium domini) kreeg ik geen zoetig gevoel over mij heen maar vreesde terecht een wesp. Voor hij kon steken spuugde ik de Radler met wesp en al terug in mijn glas. Daar dreef wesp wat verbouwereerd rond. Ru redde hem met een vork van de verdrinkingsdood. Even later vloog hij weer. Wesp en ik kwamen met de schrik vrij. Daarna gingen we met de boot terug naar Bad Wiessee. Jo logt altijd alles wat hij doet, met een GPS zendertje. Zo weten wij dat deze tocht 13,8 kilometer lang was. Zo'n wandeling is een goede voorbereiding voor een schaakpartij. Euwe raadde dat al aan. Een gezonde geest in een gezond lichaam.
Zaterdag hebben Ru en ik ook een stevige wandeling gedaan. We waren om 9.00 uur vertrokken en zijn naar de Aueralm gelopen. Dat is inmiddels een bekende route voor ons. We hadden stokken bij ons. Van die moderne aluminium driedelige stokken om de benen bij het dalen te ontlasten. Ik gebruikte ze bij het klimmen en Ru bij het dalen. We worden ook een dagje ouder. We zijn vandaag een half uurtje verder gelopen nadat we de Aueralm hadden bereikt. Dat was een leuke alpenweide. De tocht naar de Fockenstein (1500 m) was net iets te hoog gegrepen. We wilden namelijk ook nog even lunchen op de Aueralm. Op zaterdag is het altijd druk met wandelaars hier. Dan gaan ook erg veel mensen uit de buurt wandelen. Het was dan ook weer erg mooi weer. Olav heeft deze vakantie 8 keer gegolfd. Dat is denk ik ook een record voor onze Bad Wiessee vakantie. Het was dan ook zulk mooi weer.

Hier nog even mijn partij van vrijdag.

Andre Schaffarczyk - Michiel Harmsen
Bad Wiessee 2015, ronde 7

Na een franse opening die ik redelijk kende stond het zo:

Stelling na 18.Pd1

Mijn tegenstander had hier al onzettend veel tijd geinvesteerd. Hij had nog maar een kwartiertje op de klok. Ik dacht daardoor dat ik voordeel had en zat de afgelopen zetten ook lang te rekenen op zoek naar tactische truuks die er niet waren. Maar zwart staat hier positioneel gewoon goed met de dreiging van een goed eindspel: een gedekte vrijpion op c4 en zwakke pionnen van wit op d4 en a2. Met het gesloten centrum is de onwikkelingsvoorsprong van wit een tijdelijk voordeel dat hij niet kan uitbuiten en dat dreigt te vervagen. Dat voordeel vergooide ik prompt met het vreselijke
18. .. Pb6?
Na de volgende vrij gewone zetjes
19.cxb4 Pxb4 20.Db2 Dxb2 21.Txb2
stonden er dus twee paarden op een rijtje op de b-lijn als hapklare brokjes voor de toren. Ik besloot aan de noodrem te trekken door een kleine kwaliteit te geven met
21. .. Pa4 22.Txb4 Lxb4 23.Lxb4
Helaas leverde dat alleen nog een langdurig maar vruchteloos gespartel op.
1-0

Mijn partij uit de achtste ronde was kort. Mijn tegenstander was weer een heer van de respectabele leeftijd van 69 jaar, maar zeker geen bedeesde man. Hij bood mij al vrij snel een paard aan voor aanval. Ik nam het na enige aarzeling aan. De aanval kwam niet op gang en na 25 zetjes gaf hij op.

Saturday 7 November 2015

Een snufje psychologie en een gemiste losse schaakparade

Terwijl Michiel zich tegen Stefan Bücker zat te vermaken (zie "Als jij gek doet, kan ik het ook"), mocht ik tegen een 78-jarige tegenstander. Hij mishandelde de opening – "ich bin zu alt", zei hij achteraf – en kwam in een stelling met drie pionnen minder terecht. Het enige wat hem van opgeven weerhield was een duurzaam initiatiefje op de damevleugel.

Klaus Ragsch – Jan Krans
Bad Wiessee 2015, ronde 6
stelling na 27.Pc6
Natuurlijk is dit totaal gewonnen zolang je maar geen 27. .. Pc5 speelt vanwege 28.Txc5 bxc5 29.Tb8 mat.
27. .. a6!?
Een snufje psychologie: ik laat bewust de volgende afwikkeling toe. Zoals ik verwachtte ging mijn tegenstander er na lang nadenken op in.
28.Txb6 cxb6 29.Pd4+
29. .. Tc7
En zo gaan alle torens van het bord. Net zo goed en esthetisch veel leuker was 29. .. Tc6, een "losse schaakparade". Wanneer kun je zoiets nou spelen? Het beroemdste voorbeeld is Mitrofanovs Dg5!!, van een geheel andere orde natuurlijk en uit een heel andere wereld, maar toch. uit Leopold Mitrofanov – 1ste prijs Rustaveli-toernooi 1967

Terug naar de doorsnee-werkelijkheid van Bad Wiessee: ten koste van twee pionnen kwam er een totaal gewonnen paardeindspel op het bord.
30.Txc7+ Kxc7 31.Pxe6+ d7 32.Pxg7 b5 33.axb5 axb5 34.Pf5 b4 35.Pe3 b3 36.Pd1 b2 37.Pc3 Ke6 38.Pb1 Kf5 39.Pc3 39. .. h6
Nog een snufje psychologie, en een echo van 27. .. a6. Ik moest even een tempo kwijt, want ik vermoedde dat mijn murw-gespeelde tegenstander inmiddels wel mechanisch Pb1-c3-b1 zou blijven doen.
40.Pb1 Pf4 41.Pc3
Inderdaad!
41. .. Pe2+ 0-1

Als jij gek doet, kan ik het ook

De partij van de dag was die van Michiel tegen FIDE-meester Stefan Bücker. In Nederland is deze vooral bekend vanwege een nogal buitenissige openingsvariant, de "Gier", zo genoemd omdat een zwart paard om het witte pionnencentrum heen wil cirkelen om daar uiteindelijk het dode vlees hout op te ruimen. Hij geeft ook een schaaktijdschrift uit, Kaissiber, geheel gewijd aan excentrieke openingen.

Michiel Harmsen – Stefan Bücker
Bad Wiessee 2015, ronde 6
1.d4 f5
Geen Gier dus, maar Hollands, iets respectabeler, maar nog steeds een buitenbeentje. Vergeleken met het Aangenomen Damegambiet is Hollands een achterafsteegje: men komt er wel, maar helemaal pluis is het er niet.
2.c4 d6 3.Pf3 g6 4.g3 Lg7 5.Lg2 Pf6 6.Pc3 O-O 7.O-O De8
En dit is dan de Leningrader variant van dat Hollands, wat mij altijd op een of ander manier aan Anna Paulowna doet denken, dochter van de Russische Tsaar en echtgenote van Koning Willem II. Na afloop vroegen we nog waarom Bücker de Gier niet had gespeeld, maar hij vermoedde dat die opening in Nederland te bekend was, inclusief de weerlegging ervan.
8.d5
De theorie beveelt nu 8.Te1 aan. Na 8. .. Df7 9.e4 krijgt zwart last van een lekkend dak en moet hij voortdurend heen en weer rennen om emmertjes neer te zetten.
8. .. Pa6
Voor iemand als Bücker is het voorbereiden van Pb8-a6-c5 met a5 (tegen b4) even triviaal als winkelen met een boodschappenlijstje.
9.Dc2 Ph5
En hier duikt Peter Gelpke op, die lang geleden de Amstelveense Meesters won met zijn "Klipperdie-klipperda"-systeem: men zette gewoon twee paarden aan de rand, "klipperdie" en klipperda" dus. Later kunnen die dan met verwoestend effect terugkeren naar het centrum.
10.e3 Ld7 11.Pd4 c6 12.Dd2 Pc5 13.b4 e5
Het siliconenmonster trekt een wenkbrauw op, maar in deze partij is dat net zo belangrijk als een spelfout in een popsongtekst.
14.Pxc6!
Als jij gek doet, kan ik het ook! Alleen al om het plaatje was 14.bxc5 exd4 15.exd4 ook de moeite waard: analysediagram
Legoblokje meets schaakbord.
14. .. Pa6 15.b5 Pc5 16.La3 Een positioneel stukoffer dus.
16. .. e4
Zwart durft het offer niet aan, en speelt op aanval aan de andere kant van het bord. Zo kan dat witte paard uitgroeien tot een wereldreiziger van formaat.
17.Lxc5 dxc5 18.Pa5 Dd8 19.Pb3 b6 20.a4 Df6
De eerste beschietingen hebben nog geen winnaars gebracht, of het moest die mooie pion op d5 zijn, die naar d8 kijkt als een vroeggeboekte zonvakantie. In de tweede ronde liefhebbert Michiel wat op de damevleugel, terwijl zijn tegenstander de zwarte koning gaat uitroken.
21.Pe2
Michiel wilde zijn koning niet in de steek laten met 21.Tfc1.
21. .. g5 22.a5 Dh6 23.Ta2 Tae8 24.axb6 axb6 25.Ta6 Lc8 26.Ta8
26. .. f4
Niet zo goed, wel kenmerkend. Bücker speelt schaak alsof het om Russische roulette gaat. Voor de paardenliefhebbers lag hier overigens de manoeuvre Ph5-f6-g4-e5-d3 klaar.
27.exf4 gxf4 28.Pxf4 Pxf4 29.gxf4 Dd6 Zwart is een beetje bang voor de witte vrijpion, en kijkt nog steeds naar h2.
30.Pc1!
Daar komt de cavalerie alias wereldreiziger! Juist op tijd om de eigen koning van een wisse dood te redden.
30. .. Txf4 31.Pe2 Th4 32.Pg3 Lh6 33.De2 Lf4
34.Te1
In dit hooggebergte valt een taktisch heuveltje meer of minder nauwelijks op. Het is een leuke oefening eigenlijk: waarmee maakt wit het hier bijna gelijk uit?
Antwoord: 34.Lh3! Er volgt 34. .. Txh3 35.Txc8 Txc8 36.Dg4+ Kf7 37.Dxh3, wat eigenlijk alleen maar ruilen is. Daarmee zijn dan wel alle tanden van de zwarte tijger uitgetrokken.
34. .. e3
Nog steeds speelt Bücker voor slechts twee resultaten: winst of verlies.
35.Pf5
Na 34.Te1 heeft de koning een veilig veld op f1. Het paard kan verder trekken.
35. .. Lxf5
Na een lange reis (Pg1-f3-d4-c6-a5-b3-c1-e2-g3-f5) is dit de laatste rustplaats.
36.Txe8+ Kf7 37.Txe3 Lxe3 38.Dxe3 Dxh2+ 39.Kf1 39. .. Td4?
En weer vliegt Bücker als een kamikazepiloot op de witte koning af.
40.De7+ Kg6 41.Te3
Gelukkig valt Michiel niet voor het verlokkende spook 41.Le4: na 41. .. Txe4 42.Txe4 Dh1+ is de stelling wel vereenvoudigd, maar niet ten goede.
41. .. Tg4 42.De8+
Hier begaat Michiel de enige echte fout van de partij: hij biedt remise aan. Een "Milovje" noemen we dat inmiddels, na wat er in de eerste ronde gebeurde (zie "Opstartproblemen"). Wit staat gewonnen, omdat de zwarte koning zo hulpeloos is. Eerst verover je de b-pion met schaak, dan zet je, nog steeds met schaak, de dame op c6, en tenslotte speel je d6 zodat de loper op g2 gedekt staat (dus bijvoorbeeld 42.De8+ Kf6 43.Dd8+ Kg6 44.Dxb6+ Kf7 45.Db7+ Kg6 46.Dc6+ Kg5 47.d6). Tijdens de analyse na de partij kwam er al een lichte spijt op. Toch overheerst de tevredenheid: Michiel heeft zich keurig aan zijn belofte gehouden (zie "Taktisch heuvellandschap") "tenminste drie zetten vooruit te rekenen, misschien zelfs wel vier."
½-½

Thursday 5 November 2015

Maximale score

In de vierde ronde was het een beetje mager: we verloren alledrie van sterkere spelers. Michiel heeft zijn boetedoening al gedaan (zie "Taktisch heuvellandschap"), en van Olav heeft u nog twee grappige en tegelijk pijnlijke plaatjes te goed. Over mijn eigen ellende zal ik kort zijn: mijn tegenstander kende de meest recente theorie en ik moest het allemaal achter het bord verzinnen. Tegen een FM kun je dan net zo goed gelijk opgeven. Het duurde 24 zetten.

Michiel probeerde er nog een positieve draai aan te geven, door van een extra rustdag te spreken. Als daar iets in zit – hij leest veel psychologieblaadjes, dus het zou zomaar kunnen – dan hielp het wel: drie uit drie in de vijfde ronde, en allemaal weer keurig op plus één.

Frank Strohbusch – Olav Lucas
Bad Wiessee 2015, ronde 5
stelling na 24.Te1
Olav had in plaats van een rondje golf de hele ochtend aan zijn nieuwe openingsboek besteed. Niet dat de opening opeens een groot succes werd, maar er stond in elk geval een vechtstelling op het bord. En zo trekt Olav moedig ten strijde:
24. .. b5 25.Lxd6 Lxd6 26.De3 Dc7
Dreigt een kleinigheid (27. .. Lf4).
27.Tcd1 De7 28.h5 gxh5 29.gxh5 Df6 30.Dd3 Tb8 31.a4 b4 32.a5
32. .. De7
Hier was Olav achteraf nog het ongelukkigst over. Niet dat de zet objectief zo slecht is, maar hij had zich ingeprent om hier 32. .. Dd8 te zullen gaan spelen, had ook gezien dat het de beste zet was, en kon de geesteskronkeling die dan toch 32. .. De7 op het bord bracht domweg niet verklaren. Misschien heeft Michiel nog een paar psychologieblaadjes over.
33.La4 Tbc8 34.Da6
Ondanks 32. .. De7 is dit een beetje een slag in de lucht, want zwart kan c6 makkelijk verdedigen.
34. .. Dc7 35.Tdg1 Lf8 36.f4 Dc4 37.Dxc4 Txc4 38.b3?
Waarschijnlijk van vermoeidheid geeft wit zomaar een pion weg. 38.f5! had nog enig voordeel opgeleverd.
38. .. Txd4 39.Tf1 Le7 40.f5 e5
41.a6?
Het enige om hier nog een beetje mee te doen is 41.f6! met het idee 41. .. Lxf6 42.h6 en wit verovert f7.
In het vervolg deed Olav keurig de stukken in het doosje, zoals dat heet.
0-1 na 61 zetten.

Rudolf Urban – Michiel Harmsen
Bad Wiessee 2015, ronde 5
stelling na 18.Lh4
18. .. f6? 19.Nf3?
Gelukkig voor Michiel is zijn tegenstander net zo'n schuiver als hij. 19.Pxg6! hxg6 20.Lxg6 is hopeloos voor zwart.
19. .. La6 20.Lxa6 Dxa6 21.De1 f5 22.Le7 Tc8 23.Ld6 Pd7 24.Le5 Lxe5 25.fxe5 b5 26.g4 b4 27.gxf5 exf5 28.Tg2 bxc3 29.bxc3 cxd4 30.cxd4 Dd3? Te optimistisch.
31.Pg5?
31.e6! leidt tot een taktisch moeras waar wit het beste uitkomt: 31. .. Pf8 32.Pe5 (het mooiste veld van het bord) Da3 33.Db1 (kijkt zowel naar b7 als naar f5, en zwart kan beide niet dekken, ook niet na) 33. .. Dxe3 34.Kh1.
31. .. Tc2 32.Txc2 Dxc2 33.Dh4 Pf8 34.Dg3 Tc8 35.e6
Nu veel minder sterk, vanwege
35. .. Dc7 36.Dg2 De7 37.h4 h6 38.Pf7 Kh7 39.Dxd5? 39. .. Pxe6?
Ik zou ook bang zijn voor 40.De5, maar 39. .. Dxh4 kon gewoon. Sterker nog, het was beslissend, maar je moet dan wel zien dat na 40.De5 Dg4+ 41.Kh1 zwart "gewoon" 41. .. Pxe6 kan doen, met als vervolg 42.Dxe6 Dh5+ (of Dh4+) 43.Kg1 Tc2 en het is mat (zoals ook na 43.Kg2 Tc2+ 44.Tf2 Dg4+).
40.Pe5 Pg7 41.h5?
Moegestreden laat wit laat de varianten van de vorige annotatie vrijwillig toe.
41. .. Dg5+
0-1
Jan Krans – Martin Felser
Bad Wiessee 2015, ronde 5
stelling na 34. .. Td8
Mijn sympathieke tegenstander speelde nogal onzeker in de opening. Hij haalde wat plannen door elkaar, en kwam in dit eindspel terecht. Hij is twee pionnen kwijt, maar er zijn wel ongelijke lopers. Het lijkt dus niet zo makkelijk voor wit om verder te komen, maar de volgende doorbraak stelt orde op zaken.
35.g4! hxg4 36.hxg4 Lb4
Nog steeds een beetje planloos, maar de volgende zet komt ook na 36. .. Th8.
37.f5 Tb6?
Laat 38.f6 toe, wat direct tot mat zou leiden.
38.Th2
Ook niet erg slecht. 38. .. Th8 moet nu haast wel, wat na torenruil nog een pionnetje voor wit oplevert.
38. .. exf5 39.gxf5 gxf5 40.Teh4 Td7
41.e6!
Een beetje overbodig speelt zwart nog door tot de laatste mist is opgetrokken.
41. .. Te7 42.Tg2+ Kf6 43.Th6+ Ke5 44.Te2+
De zwarte monarch waant zich een fazant in een middeleeuws jachttafereel.
44. .. Kd6 45.exf7+ Kc7 46.f8D
Ter illustratie van een van mijn motto's: "hij kan er maar één tegelijk slaan."
46. .. Te3+ 47.Txe3 Lxf8 48.Txb6 dxe3 49.Tf6 1-0

Tuesday 3 November 2015

Tactisch heuvellandschap

Ik was snel klaar vandaag, dus mooi even de tijd om te bloggen.

Michiel Harmsen - Sacha Lorenz
Bad Wiessee 2015, ronde 4

1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0–0 6.0–0 d6 7.b4?! Pe4 8.Pfd2 d5 9.b5 a6 10.a4 axb5 11.cxb5 c6
Na een Hollandse opening, hoe toepasselijk, heb ik wat ruimte gezocht op de damevleugel om de ontwikkeling van de zwarte stukken daar te hinderen. Op zich is de witte stelling nog goed. Na bijvoorbeeld 12.Pxe4 fxe4 13.Lb2 Pd7 14.Pd2 staat het gelijk. Ik koos echter eerst voor een mindere zet.
12.bxc6?! Pxc6
Het paard komt in het spel en valt d4 aan. Zo'n pionneke houd ik liever, dus
13.f3? Pxd2 14.Dxd2
en het pionneke is keurig gedekt door de dame, dacht ik …
14. .. Pxd4
Toch! Na 14.Dxd4? Lf6 verliest wit een kwaliteit. Ik besloot daarom tot
15.Lb2?
aannemende dat
15. .. Pb3
niet kon vanwege
16.Dc3
met dubbele aanval op g7 en b3. Helaas, na
16. .. Db6+
gaf ik op. Door het schaakje krijgt zwart de tijd om het paard te dekken en daarna rustig Lf6 te spelen en daarna de toren op a1 te verschalken.
0–1

Ja, als je niet dieper rekent dan twee zetten dan is dit een verdiende nul. Nee, dit zijn niet de eerste tekenen van mijn verval. Morgen ga ik echt tenminste drie zetten diep rekenen, of misschien wel vier, haha.

Naschrift (Jan)

Bij Olav bleek het taktisch ook te rammelen. Leerzaam maar pijnlijk.

Olav Lucas – Dieter Schatz
Bad Wiessee 2015, ronde 4
stelling na 23. .. Dg3
Zwart heeft scherper gerekend dan wit. Men zie:
24.Tg1 Dxh3+ 25.Th2
Is die dame nu gevangen?
25. .. Pxg4!
Ja en nee dus. Op 26.Txg4 kan 26. .. Dxg4.
26.Txh3 Pxe3

Een tiental zetten later stond het zo:
stelling na 35. .. T1e2
36.Pe4
Toch nog een "vuige truc", maar het werkt helaas niet.
36. .. f4+ 37.Kg4 (?) Lc8+ 38.Kh5 T2xe4
Genoeg voor opgave, en zelfs spoedig mat. Nog sneller mat zou 38. .. Kg7 geweest zijn.
0-1

Het bos in

Het fraaie uitzicht vanuit de hotelkamer, waar Michiel tevreden zit te bloggen na zijn gewonnen partij van gisteren (zie verderop).

In de eerste ronde zagen we al een struikelende grootmeester (zie "Opstartproblemen"), in de derde ronde was er weer een, nu op wat subtielere wijze:

Klaus Zeier – Evgeny Alekseev
Bad Wiessee 2015, ronde 3 stelling na 78.Kg1
De witspeler is toevallig Michiels tegenstander uit de tweede ronde (zie "Grootboer"), de zwartspeler een grootmeester van het middelzwaargewicht.
78. .. f3?
Dat zal dan het verschil tussen middelzwaargewicht en zwaargewicht zijn: deze pionzet geeft de winst weg, die na al die uren moeilijk te vinden was. 78. .. Kf3 werkt niet, want na 79.Te8 Txh7 80.Txe5 is het remise. De winstvoering begint met 78. .. Tg6+ 79.Kf2 Tg7. Het idee is om de witte koning naar de onderste rij te dwingen. Bijvoorbeeld: 80.Ke2 Tb7 81.Kf2 Ta7 (nog even wachten) 82.Ke2 Ta2+ (nu dan) 83.Kf1 (of 83.Ke1 Th2) 83. .. Kf3.
analysediagram
Dit is de pointe: vanwege de matdreiging heeft wit geen tijd voor Te8. Op 84.Kg1 komt nu 84. .. Ta1+ 85.Kh2 Ta7 en weer is geen tijd voor Te8, omdat de h-pion met schaak gaat. Op 84.Ke1 kan het op een paar manieren, bijvoorbeeld 84. .. Te2+ 85.Kf1 Th2 86.Kg1 Tg2+ 87.Kf1 Tg7 en weer kan Te8 niet, omdat op 88.Te8 Txh7 mat dreigt.
Echt duidelijk dat 78. .. f3 niet wint is het nog niet, maar zie wat er gebeurt:
79.Kf2 Th2+ 80.Kg1 f2+ 81.Kf1 Ke3 82.Tf8 Txh7
83.Tf3+! Kxf3
Pat. ½-½

Bij Olav kunnen we eigenlijk hetzelfde vertellen als gisteren: een verdienstelijke remise tegen een sterkere tegenstander, nu dan met zwart. Met dit soort betonschaak kun je ver komen.

Frank Krahe – Olav Lucas
Bad Wiessee 2015, ronde 3
slotstelling na 18.De3
Alle muziek is eruit. ½-½

Mijn partij was een theoretisch duel. Op ons niveau is dat meestal een verwoede poging om je te herinneren welke klok je ooit had horen luiden, om dan maar te hopen dat je eerder dan je tegenstander een enigszins bijpassende klepel vindt.

Jan Krans – Josua Novak
Bad Wiessee 2015, ronde 3
stelling na 10.d4
Zonder voorbereiding voel je je hier verdwaald in een donker bos. Gelukkig gold dat ook voor mijn tegenstander.
10. .. d5 11.exd5 Pf5 12.Lf2 exd5
Allemaal prima zetten, verrassend genoeg, maar ze kostten wel veel tijd. 12. .. exd5 bijvoorbeeld een vol half uur. De theorie geeft ook 12. .. Pcxd4 met weer andere wilde verwikkelingen.
13.dxc5 d4
14.Pe4
Die kostte mij 20 minuten, omdat ik 14.Pe2 bxc5 15.Pfxd4 cxd4 16.Lxc6 niet goed kon beoordelen. De computer geeft me gelukkig gelijk.
14. .. La6?
Na weer 25 minuten, maar dit helpt vooral wit. Beter was gelijk 14. .. bxc5 15.Pxc5 en de strijd gaat verder.
15.Te1 bxc5
Dit voelde als taktische capitulatie: zwart geeft toe dat hij het openingsduel verloren heeft.
16.Pxc5 Da5 17.Pxa6 Dxa6 18.a3
Wit heeft een gezonde pion meer, en in tijdnood – weldra zou zwart het alleen van zijn 30 seconden per zet moeten hebben – bleek het niet te houden.
1-0 na 32 zetten.

Marcus Leitz – Michiel Harmsen
Bad Wiessee 2015, ronde 3
Analyse Michiel
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 Le7
Mijn tegenstander was een ietwat verlegen Duitser van eind veertig. Met verbazing zag ik hem nu lang nadenken over de volgende zet. Ik had hem natuurlijk "geplugd", wat betekent dat ik wat partijtjes van hem op het internet had opgezocht en nagespeeld. Het viel me al op dat hij een ander variantje van het Frans had gespeeld. Maar ik zou toch verwachten dat hij nu gewoon 5.e5 zou spelen. In plaats daarvan kwam hij met
5.Pf3?
Ik hoefde niet lang na te denken over de volgende zet. Ik ben altijd al een pionnengraaier geweest.
5. .. Pxe4 6.Lxe7 Dxe7 7.Pxe4 dxe4 8.Pd2
Nu is het zaak de pion voorsprong zonder al te grote complicaties naar winst te voeren. Vooral niet mee het bos in. Ik overwoog eerst 8. .. f5 maar verwierp deze zet ten onrechte vanwege 9.f3? exf3? 10.Pxf3. Wit heeft dan actief spel. Jan liet me na afloop meteen zien dat dit hersenspinsels waren want zwart staat overweldigend na 9. .. e3 10.Pc4 f4. Ik besloot het dus actief te spelen met behoud van goede pionnenstructuur.
8. .. e5 9.dxe5 Dxe5 10.De2 0–0 11.0–0–0
Pas hier realiseerde ik me net op tijd dat het geplande 11. .. Te8 een klein tactisch hobbeltje oplevert: 11.Dxe4 Dxe4 12.Pxe4 Txe4 13.Td8 en mat. Oeps. Liet ik me toch bijna het bos in trekken. Ik moest dus op zoek naar andere methoden om dat fijne pionneke te behouden en besloot alsnog tot het "degelijke"
11. .. f5?!
Beter was echter 11. .. Lf5 12.f3 De6! Door even te dreigen pion a2 te pakken kan zwart zijn dame op een gedekt veld zetten. Als wit pion a2 redt kan alsnog pion e4 geruild worden op f3. De tussenzet 14.fxe4 faalt op 14. .. Lg4 met kwaliteitswinst. Ja, jammer, niet gezien, veel te tactisch allemaal.
12.f3 Le6?!
Over deze zet had ik weer lang nagedacht. Ik begon me langzaam te realiseren dat mijn pionneke op e4 toch echt een prooi was. Ik had bedacht dat na 13.fxe4 Lxa2 14.exf5 Dxf5 15.b3 Df6 wit niets meer kon doen om de inval van de zwarte dame op a1 te voorkomen en dat de loper daarmee gered was. Helaas zag ik pas na het spelen van 12. .. Le6 dat 16.Dc4+ Kh8 17.c3 dit plan doorkruist. Wit dreigt dan met Kb2 de loper op te halen. Het wordt dan een heel tactische stelling waar zwart nog wel compensatie heeft, maar ik had geen zin in zo'n loterij waar fijn stellingsgevoel eigenlijk niet meer telt en brute rekenkracht, energie en creativiteit belangrijker zijn. Nadat ik mij dus had gerealiseerd dat het nemen op a2 erg gevaarlijk was besloot ik dus maar mijn pionneke terug te geven. Alles liever dan het bos in.
13.fxe4 f4!?
Dat teruggeven had ik beter kunnen doen met 13. .. Pc6. Mijn tegenstander fleurde zichtbaar op van het partijverloop. Ik moest mijzelf motiveren om nu gewoon verder te schaken. Na een aantal onnauwkeurige zetten sta ik inmiddels iets minder.
14.Db5 Pc6?! 15.Pf3 Dxb5 16.Lxb5 Pd8 17.Pg5 Lg4 18.Lc4+ Kh8
19.Txd8?
Dit is een positionele blunder. Wit heeft nu juist actief spel over de d-lijn en ruilt vrijwillig twee actieve stukken af tegen twee passievere stukken van zwart. Het is weer typisch zo'n geval van een speler die denkt "zoveel mogelijk ruilen dan wordt het vast remise". Goed was 19.Td5 om via e5 binnen te dringen.
19. .. Taxd8 20.Pf7+ Txf7 21.Lxf7 g5 22.h3 Lc8
23.Td1?
Deze zet ging vergezeld van een remiseaanbod. Het verwoordt het zojuist beschreven naïeve remiseverlangen. Ik wees het aanbod resoluut af want het lopereindspel is straal verloren. Wit heeft een zwakke pion op e4 en nog twee vastgelegde witte pionnen op g2 en h3.
23. .. Txd1+ 24.Kxd1 Kg7 25.Lh5 Kf6 26.Ke2 Ke5 27.Kd3 b6 28.c4 c5 29.a4 Lb7 30.Lf3 h6
Na deze tempozet gaf wit op. Hij realiseerde zich dat hij weliswaar nog 31.b3 kan spelen, maar dan volgt een volgende willekeurige tempozet, bijvoorbeeld 31. .. La8 en wit is in zetdwang. Hij moet dan een zet doen met loper of koning waardoor hij pion e4 verliest of een pionzet, die dan altijd geslagen kan worden.
0-1

Monday 2 November 2015

Grootboer

Je hebt van die dagen. Een klein foutje in de opening, nog een passief zetje erbij, en je zit 4 uur lang te wachten tot het eindspel inderdaad verloren gaat. En na afloop moest ik ook nog een nieuw Duits woord leren: "Großbauer", oftewel "grootboer", een denigrerende aanduiding voor een loper die eigenlijk de partij lang niet meer dan een veredelde pion is. Ik weet het heren, het zag er niet uit, en het was ook niet van harte. Dank voor de les. Het was een oefening in staan, maar vallen deed ik toch.

Olav speelde een snelle remise. De tegenstander – op papier wel wat sterker – werd wat bang van Olavs aanvalsmogelijkheden en bood na 17 zetten remise aan. Olav zelf geloofde minder in zijn kansen en nam het aan. Vandaag weer tegen een sterkere tegenstander dus.

Het werkelijk ego-knakkende drama voltrok zich bij Michiel. Het begon met een fraai staaltje pingpong-blunderen in de opening.

Michiel Harmsen – Klaus Zeier
Bad Wiessee 2015, ronde 2 Stelling na 8. .. Dc7
Het is nog theorie, en die wil hier 9.Pxc4. In plaats daarvan speelde Michiel:
9.Lf4?? Dxc5?
9. .. g5 wint een kleine kwaliteit bij mooie stelling.
10.Pa3? Td8??
Na 10. .. g5 moet wit een computerzet als 11.b4 vinden om nog een beetje spel te houden.
11.Dc2
Nu is alles weer in orde.

Vergeleken bij dit drama is het volgende slechts een taktisch hobbeltje:
Stelling na 34. .. Lf8
35.Kf1?? Pg5
Zo verdween er een pion, en daarmee na lang doorrommelen een heel punt.

Er was bij dat gerommel nog één interessant moment: Stelling na 39.gxf5
39. .. Kc6 40.hxg7
Hier had Michiel het verrassende 40.Pe7 kunnen doen. Zwart had dan in de paar minuten voor de tijdcontrole moeten beseffen dat hij echt terug moet met 40. .. Kd7, anders komt 41.Pg6! en wit wint zelfs. Na 39. .. Kc6 schiet de computerevaluatie even op 0.00, maar dat is gezichtsbedrog. De computer "ziet" een stellingsherhaling omdat wit zelf na 40.Pe7 Kd7 terug kan met 41.Pd5. Dat moet zelfs, want 41.Pg6 werkt nu niet omdat zwart de loper gewoon dekt met 41. .. Ke8. Maar na 41.Pd5 terug hoeft zwart van zijn kant natuurlijk niet door te gaan met herhalen: na 41. .. Kd6 verloopt alles weer normaal.

Sunday 1 November 2015

Praeputium Domini

Een aantal sfeerbepalende personen is dit jaar niet aanwezig op het OIBM.
In de eerste plaats natuurlijk onze Harold. Het is al veel besproken aan de bar: wat nu als de kleine Gerard Meint de Boer op de geplande datum van 3 november geboren wordt? Dan kunnen Harold en Emilia nooit meer mee naar Bad Wiessee. Dan kan de nieuwe wereldburger net zo goed Ferdinand Meint heten. Of erger nog: Christopher Meint. Maar goed, wij hebben nog geen nieuws gehoord, dus er is nog hoop.
Ander schrikbarend nieuws is de afwezigheid van de immer lachende barvrouw Yvonne. Ze is nu getrouwd en heeft haar baan opgezegd. Ook de Oostenrijkers Markus, Ludwig en Klaus zijn er niet. Ze moeten Bundesliga spelen in Oostenrijk.
Gelukkig zijn er nog genoeg andere bekenden, zoals Jo Steinschuld, Peter Schönberger en Eric Deues. En om het gezellig te maken hebben we ook geen anderen nodig. Eén Jan Krans is genoeg voor een levendig gesprek.
Gisteren informeerde ik naar de piemellengtes van mijn reisgenoten: ik wilde het eens niet over schaakratings hebben. Zonder zichzelf bloot te geven gaf Olav het gesprek een draai en informeerde bij Jan naar de joodse naam voor voorhuid. Jan wist dat niet, maar wist wel te vertellen dat er een levendige religieuze discussie was over de besnijdenis van Jezus. Er bestaat algemene consensus dat Jezus als Jood is besneden. Toen Jezus ten hemel steeg is zijn voorhuid op aarde gebleven. Deze voorhuid, praeputium Domini genaamd, was in de middeleeuwen een belangrijk relikwie. Achttien kerken claimden het praeputium Domini te bezitten. Jan wist ook dat de Weense non Agnes Blannbekin vertelde dat zij rond het jaar 1300 tijdens het bewenen van Christus diens voorhuid negenennegentig maal op haar tong voelde.
Hoewel ik de laatste jaren het geloof steeds serieuzer neem, met name vanwege de ethiek, moet ik zeggen dat ik bij deze theologische uiteenzetting van Jan even niet meer bijkwam.

Opstartproblemen

Voor de 19de keer Bas Wiessee – officieel: Die Offene Internationale Bayerische Schachmeisterschaft – en weer doen er enkele Zukertorters mee. Dit jaar zijn dat Olav Lucas, Michiel Harmsen en Jan Krans.

Het gaat om negen partijen in negen dagen, en het veld telt zo'n 450 deelnemers. Wij drieën zitten qua speelsterkte net boven het gemiddelde. Dat betekent een respectabele afstand van de grootmeesters en meesters die voor het prijzengeld komen. Gelukkig zijn er ook genoeg spelers van minder kaliber, zodat we vast wel eens een paar partijen zullen mogen winnen.

Voor aanvang van de eerste ronde staat iedereen natuurlijk gelijk, maar in de eerste drie, vier ronden sorteert het veld zich altijd uit. Zo staan na een paar dagen alle schakers toch weer ongeveer op volgorde van speelsterkte in de stand. Daarvoor moeten wel die paar dagen lang de sterkeren van de zwakkeren winnen. Dat lukt niet altijd.

Zo kwam grootmeester Milov nog goed weg met remise tegen een huis- tuin- en keukenspeler:

Georg Aigner – Milov Leonid
Bad Wiessee 2015, ronde 1
Stelling na 37.Pd2. Zie chess24.com voor de hele partij.
Het was al moeizaam gegaan, en op dit moment – kennelijk in tijdnood – gaf de grootmeester zomaar een stuk weg (er is hoop!):
37. .. Kf6?? 38.Pe4+ Ke5 39.Pxc5 Kxd5 40.Pxd6 Kd4 Hier bood Milov remise aan, en beging Aigner een ernstige fout: hij nam het aan! Als een duidelijk sterkere speler remise aanbiedt kun je er bijna zeker van zijn dat hij slecht staat. Altijd doorspelen dus.
Kennelijk was wit bang voor de zwarte koning die pionnetjes wil gaan eten, maar na – zeg – 41.Kg1 Kc3 42.Pe5 Kb2 43.Pc4+ Kxa2 44.Pxa5 staat de b-pion gewoon gedekt en wint wit moeiteloos.
½-½

Bij Michiel en Jan liep het wel soepel. Michiel trof een knaapje van tien. Talent was er wel, maar dat uit zich op die leeftijd vooral in trucjes en actieve zetten. Michiel hield daarom de zaken juist zo slap en rustig mogelijk, en het was eigenlijk aandoenlijk om te zien hoe zijn tegenstander zich gewoon geen raad wist. Toen hij dan toch volkomen ten onrechte naar voren trok ging er gelijk een pionnetje af en even later nog een. Hij gaf op, en dat spreekt dan weer voor zijn talent: hij zag goed in dat er geen enkele kans meer was.

Zelf trof ik een "gewone" tegenstander, en het werd een positionele partij: de strijd tegen de geïsoleerde pion. Hoewel Nimzowitsch en Michiel nog wel verbeteringen zagen voor mij liep het goed af, vooral toen ik voor een keer geen gekke dingen deed maar gewoon afwikkelde naar een eindspel met twee pionnen meer.

Meer moeite kostte het allemaal bij Olav, die er na afloop vooral over klaagde dat zijn tegenstander de hele tijd goede zetten bleef doen.

Juri Saveljev – Olav Lucas
Bas Wiessee 2015, ronde 1
Stelling na 37.Da4
37. .. Tb5?
Ook dat nog. Olav geeft zomaar een pionnetje weg.
38.Txc6 Tcb8 39.Dc4 Dg8 40.Pe1 Lf8 41.f3 Lb4 42.Lxb4 Txb4 43.Dc5 T4b5 44.Dc1 Dg6+ 45.Kb2 Dg8 46.Th2 Pb4 47.Tc7 Dd8 48.Dc4 Dd6 49.Th7 Ta5
Dat verdwenen pionnetje is misschien nog niet zo erg, maar de zwarte koningsstelling is tochtig, ook al doet wit niet de hele tijd de beste zetten.
50.a4 Txa4 51.Thxf7?
Hier gaat wit dan toch eindelijk de mist in. Nodig – en winnend – was 51.Tcxf7, om veld h2 onder controle te houden. De blunder heeft waarschijnlijk te maken met het gevoel dat zo'n toren op c7 lekker dicht bij a7 staat (want daar moet het mat komen). Voor de lijnstukken – loper, toren en dame – bestaan er echter geen afstandsverschillen: vanaf f7 is a7 net zo ver of dichtbij als vanaf c7.
51. .. Dh2+ 52.Pc2 Ta2+ 53.Kc1 Dg1+ 54.Kd2
De speelzaal was al bijna leeg. Op een paar borden, ver uit elkaar, werd nog gespeeld, met steevast een paar toeschouwers erom heen.
54. .. Df2+
Ziet het nog even niet.
55.Kc1 Dg1+ 56.Kd2 Txc2+!
Nu wel.
57.Dxc2 Dxd4+ 58.Kc1 Pxc2 59.Kxc2 Td8 0-1

Friday 30 October 2015

Onderweg

Nog een paar uurtjes, en dan zijn Michiel en ik al weer en route naar ons vertrouwde adres in Bad Wiessee.

"Schach, Bier und Gemütlichkeit": gezelligheid komt eigenlijk op de eerste plaats, bier hoort daar bij, en het schaken zorgt voor het drama. Offers, opgave, tijdnood: noem het en het zal weer gebeuren. Maar hoe ditmaal? We houden u op de hoogte.

Aan ons verblijfsoord zal het in elk geval niet liggen.